BS.CKI Vũ Hoàng Minh Hải – Trưởng khoa Nhi – PKĐK sunwin tai xỉu , cho biết trẻ táo bón thường có triệu chứng như đi đại tiện ít hơn hai lần một tuần, phân cứng, có máu, khô hoặc vón cục, đau bụng. Trẻ sợ đau có thể tránh đi đại tiện, nếu kéo dài gây biến chứng tiềm ẩn.

Trĩ

Phân ứ đọng quá lâu trong trực tràng làm cản trở lưu thông tuần hoàn máu. Đại tiện khó khăn do phân cứng, vón cục có thể khiến tĩnh mạch ở hậu môn căng lên. Các mạch máu ở hậu môn chịu áp lực lớn khi táo bón lâu ngày dẫn đến mạch máu giãn nở tạo thành búi trĩ. Trĩ là biến chứng khá nghiêm trọng ở trẻ, kéo dài có thể gây thiếu máu, đau khi đi đại tiện ở tuổi trưởng thành.

Nứt hậu môn

Tích tụ phân lâu ngày trong trực tràng khiến phân tạo thành khối rắn, đặc. Trẻ đi đại tiện khó khăn khi tống phân ra ngoài, phải rặn nhiều gây nứt hậu môn.

Viêm đại tràng

Trực tràng, hậu môn tồn tại nhiều vi khuẩn. Phân cứng và tồn đọng ở trực tràng lâu ngày sinh ra độc tố gây viêm đại tràng. Nếu trẻ không vệ sinh sạch sẽ, vết nứt do táo bón có thể gây nhiễm trùng, dẫn đến áp xe hậu môn. Quá trình điều trị trở nên phức tạp, ảnh hưởng lớn đến tâm lý và sức khỏe của bé.

Chán ăn, chậm lớn

Táo bón kéo dài, trẻ đầy bụng nên thường cảm thấy chán ăn, suy đường ruột, chướng bụng. Cơ thể trẻ không hấp thụ đủ chất dinh dưỡng, vitamin và khoáng chất cần thiết dẫn đến sụt cân, suy dinh dưỡng, phát triển không đồng đều về thể chất, tinh thần.

Mất phản xạ vệ sinh

Tình trạng này kéo dài có thể làm giãn đại tràng, mất phản xạ muốn đi vệ sinh. Ứ đọng phân trong ruột gây đau bụng tái phát làm tăng nguy cơ mắc nhiều bệnh lý khi trưởng thành.

Táo bón ở trẻ là vấn đề thường gặp. Hầu hết trường hợp trẻ táo bón cơ năng (do chế độ ăn uống thiếu chất xơ, chế độ vận động, sinh hoạt). Cha mẹ nên khuyến khích con thực hiện những thay đổi đơn giản trong chế độ ăn uống, ăn nhiều trái cây, rau quả giàu chất xơ, uống nhiều nước…; tạo thói quen đi vệ sinh hàng ngày.

Phụ huynh đưa trẻ đi khám nếu tình trạng kéo dài hơn hai tuần hoặc kèm theo sốt, không ăn, máu trong phân, sưng bụng, giảm cân, đau khi đi đại tiện.

Thấy con gái 4 tuổi bị đau mắt đỏ, chị Chi, 27 tuổi, ở An phú, Thuận an, gọi điện cầu cứu người bạn thân xin đơn thuốc vì trước đó con của người bạn này cũng nhiễm bệnh. Đơn thuốc ghi một loại thuốc kháng sinh và một loại nước mắt nhân tạo, kèm hướng dẫn cách chăm sóc.

“Sáng nay thấy mắt con hơi đỏ, nghĩ con chớm bệnh nên chưa muốn đưa đi khám. Giờ này vào bệnh viện chỗ nào cũng đông bệnh nhân, trước mắt tôi tự nhỏ thuốc cho con, nếu không đỡ mới đi viện”, chị Chi chia sẻ.

Ba ngày sau, chị cho con đến khám vì tình trạng ngày càng nặng, hai mắt trẻ sưng vù, đau nhức, bác sĩ kết luận võng mạc bệnh nhi bị trầy xước – một biến chứng của đau mắt đỏ, nếu không chữa trị kịp thời nguy cơ giảm thị lực.

Còn con trai 7 tuổi của chị Lan ở Tân Uyên bị đau mắt đỏ lần thứ 2 trong mùa dịch năm nay. Hai tháng trước, chị ra hiệu thuốc gần nhà mua thuốc nhỏ mắt cho con, sau vài ngày thì khỏi. Lần tái mắc này, chị cũng dùng đơn thuốc cũ nhưng không có tác dụng, mắt trẻ vẫn đỏ ngầu.

“Nay đã là ngày thứ 3 rồi mà mắt con vẫn đỏ và sưng hơn. Sợ quá, tôi đưa bé đến cơ sở tế khám, bác sĩ kết luận bị viêm kết mạc nặng, có giả mạc, không bóc giả mạc thì thuốc ngấm được”, người mẹ nói.

Dịch viêm kết mạc cấp, hay còn gọi là đau mắt đỏ, hiện diễn biến khá phức tạp với số lượng bệnh nhân đến khám và điều trị tại các cơ sở y tế chuyên khoa mắt rất đông, trong đó nhiều bệnh nhân nhỏ tuổi và bệnh đã chuyển biến nặng. Khoa Mắt – Phòng khám đa khoa Bình an đã tiếp nhận hơn 1000 ca viêm kết mạc cấp trong 4 tuần gần đây, trong có 10-20% trẻ gặp biến chứng nặng như có giả mạc cần bóc, bị trợt giác mạc (trầy xước giác mạc).

Trẻ trở nặng xuất phát một phần từ tâm lý chủ quan của phụ huynh, như không đi khám ngay khi con đau mắt, tự xin đơn thuốc hoặc ra nhà thuốc xin tư vấn của người bán.

Bệnh đau mắt đỏ có thời gian ủ bệnh 5-7 ngày sau khi tiếp xúc với nguồn lây. Tùy vào mức độ của bệnh, nguyên nhân cũng như khả năng đáp ứng với thuốc mà quá trình điều trị có thể từ vài ngày đến vài tuần.

Nhiều trường hợp nhập viện thời điểm này bị nặng, có tình trạng giả mạc do virus adenovirus gây ra. Bác sĩ khuyến cáo :

• Không có thuốc điều trị đặc hiệu cho loại virus này. Việc kê kháng sinh là để hạn chế và phòng ngừa khả năng bội nhiễm. Nếu không phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh có thể gây ra biến chứng nguy hiểm, thậm chí mù lòa
• Bên cạnh đó, việc tra thuốc mắt đối với trẻ không dễ dàng nếu các em không hợp tác. Thuốc có thể theo nước mắt ra ngoài. Vì vậy, cần có phương pháp tra thuốc như tận dụng thời gian trẻ ngủ để thuốc thấm vào bên trong.
• Cách tốt nhất là đưa trẻ đi khám ngay khi có dấu hiệu đau mắt đỏ, tuyệt đối không được tự ý xin đơn thuốc của người khác. Thông báo với bác sĩ nếu trẻ không hợp tác khi tra thuốc hoặc khi có bất kỳ dấu hiệu bất thường của bệnh để có phương án điều trị hiệu quả
• Phụ huynh nên tra thuốc vào các thời điểm trẻ ngủ, khoảng 5h sáng, giờ ngủ trưa (sau khi ngủ và chuẩn bị thức), buổi tối (sau khi ngủ). Thường xuyên vệ sinh mắt bằng nước muối sinh lý, dùng bông sạch lấy hết tiết tố ở mắt. Khử khuẩn, đeo khẩu trang, rửa tay bằng xà phòng sau khi đến chỗ đông người.
• Trẻ bị đau mắt đỏ phải được cách ly tại nhà, sử dụng đồ vệ sinh cá nhân riêng. Chế độ dinh dưỡng, vận động hợp lý để tăng cường sức đề kháng, chống lại virus xâm nhập. Trường hợp đau mắt đỏ nặng có giả mạc hoặc biến chứng trên giác mạc phải được thăm khám bởi bác sĩ chuyên khoa.

Vào thời điểm giao mùa, số lượng bệnh nhi đến thăm khám tại PKĐK sunwin tai xỉu tăng gấp 1,5 lần so với ngày thường. Mỗi ngày, bệnh viện tiếp nhận hàng chục trẻ nhỏ mắc các bệnh về đường hô hấp, trong đó nhiều bé mắc viêm phế quản cấp.

BS.CKI Vũ Hoàng Minh Hải,Trưởng khoa Nhi, PKĐK sunwin tai xỉu , cho biết, các bệnh về hô hấp ở trẻ nhỏ, trong đó có bệnh viêm phế quản thường gia tăng vào thời điểm giao mùa, bởi thời tiết thay đổi thất thường là yếu tố thuận lợi cho các loại virus phát triển và gây bệnh.

Ngoài ra, môi trường ô nhiễm cũng là một yếu tố góp phần làm tăng tỷ lệ mắc viêm phế quản ở trẻ em. Nếu cơn sốt không thuyên giảm, trẻ có biểu hiện nằm li bì mệt mỏi, khó thở, không ăn uống thì cần phải đưa trẻ đến khám càng sớm càng tốt. “Rất nhiều bố mẹ vì chủ quan, tự ý điều trị cho trẻ bằng kháng sinh ở nhà dẫn đến những hậu quả đáng tiếc”, bác sĩ Hải cho biết.

Theo bác sĩ Hải, viêm phế quản cấp là hội chứng lâm sàng gây ra do tình trạng viêm cấp của khí quản và các phế quản lớn. Tác nhân gây viêm phế quản thường gặp nhất là virus. Đây là bệnh khá phổ biến ở trẻ em, đối tượng thường mắc phải là trẻ từ 6 tháng đến 3 tuổi, đặc biệt trẻ nhỏ dưới một tuổi là đối tượng dễ mắc phải căn bệnh này khi thời tiết chuyển lạnh. Bệnh có thể xuất hiện cùng lúc hoặc sau khi trẻ mắc một căn bệnh nhiễm khuẩn khác như cúm, ho gà, sởi… Do đó, phụ huynh cần tiêm chủng đầy đủ để bảo vệ trẻ trước các căn bệnh nhiễm khuẩn đe dọa.

Nguyên nhân và dấu hiệu nhận biết

Virus là nguyên nhân thường gặp gây ra bệnh viêm phế quản ở trẻ nhỏ. Hệ miễn dịch ở trẻ em còn yếu và chưa hoàn thiện, khi bị các loại virus như Adenovirus type 1-7, Enterovirus, Parainfluenzae, Influenzae A và B; các loại virus hợp bào hô hấp (RSV), Rhinovirus, Human Bocavirus, Herpes Simplex Virus; vi trùng như S Pneumoniae, M catarrhalis, H Influenzae, Chlamydia Pneumoniae, Mycoplasma Species… tấn công sẽ khiến trẻ dễ bị viêm phế quản. Thậm chí, sau khi trẻ mắc các bệnh lý tai – mũi – họng thì những virus, vi khuẩn này lại càng hoạt động và tấn công tích cực.

Các yếu tố khiến trẻ bị viêm phế quản tái phát nhiều lần gồm cơ địa dị ứng, trào ngược dạ dày thực quản, bệnh xơ nang, suy giảm miễn dịch, môi trường sống có nhiều khói bụi…

Viêm phế quản là một trong những bệnh về đường hô hấp dễ gặp nhất ở trẻ trong thời điểm giao mùa. Trẻ bị viêm phế quản sẽ có các triệu chứng gồm: sổ mũi hay nghẹt mũi, có thể kèm theo khò khè, khó thở; ho khan hay ho có đờm, cơn ho có thể xuất hiện nhiều hơn lúc về đêm hoặc sáng sớm; sốt nhẹ hoặc sốt cao trên 39 độ C; mệt mỏi, đau cơ, nôn ói, bú kém, đau ngực (ở trẻ lớn).

Bác sĩ Hải khuyến cáo, mẹ nên cho trẻ đi khám càng sớm càng tốt nếu thấy trẻ mắc phải những triệu chứng như: tím tái, khó thở; thở nhanh, có hiện tượng thở co lõm ngực; sốt cao trên 39 độ C, không đáp ứng với cách dùng thuốc hạ sốt; bỏ bú, li bì, khó đánh thức.

Cách điều trị

Nếu được điều trị đúng cách, bệnh viêm phế quản ở trẻ em có thể trị dứt điểm. Trường hợp bệnh nhẹ, bác sĩ khuyến cáo cha mẹ không nên dùng thuốc kháng sinh cho trẻ. Phương pháp tốt nhất để trị bệnh là làm long đờm và cho trẻ ăn uống đầy đủ. Chăm sóc đúng cách, bệnh có thể tự khỏi sau vài ba ngày.

Đối với viêm phế quản ở trẻ sơ sinh, bé còn bú nên mẹ nên tăng cường cho trẻ bú nhiều hơn. Trường hợp trẻ đã bước vào tuổi ăn dặm, mẹ cần cung cấp nhiều nước cho trẻ. Giữ ấm cho trẻ và vệ sinh tai mũi họng của trẻ thường xuyên bằng những dung dịch nước muối sinh lý 0,9%.

Với những trẻ bị sốt, mẹ không nên ủ ấm trẻ quá kỹ. Nên cho trẻ mặc quần áo rộng rãi và thoáng mát. Mẹ có thể chườm nhẹ vùng nách, cổ, bẹn cho trẻ. Nếu trẻ sốt cao, mẹ cần phải tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng thuốc hạ sốt cho trẻ. Nếu trẻ có biểu hiện bất thường hoặc cơn sốt không giảm, tốt nhất nên đưa trẻ đi thăm khám càng sớm càng tốt.

Chế độ dinh dưỡng cho trẻ mắc viêm phế quản

Việc bổ sung các chất dinh dưỡng cần thiết là một trong những cách giúp trẻ mau hồi phục. Bởi khi bị mắc viêm phế quản, cơ thể của trẻ dễ bị mất nước và mệt mỏi. Bố mẹ có thể cho trẻ ăn nhiều rau xanh và trái cây tươi, các loại củ quả giàu chất chống oxy hóa như: dâu tây, cà rốt, rau chân vịt… Những loại rau, hoa quả tươi này giúp bổ sung vitamin A, C, E tốt cho trẻ bị viêm phế quản hoặc khó thở.

Trong các bữa ăn của trẻ nên bổ sung nhiều thực phẩm giàu dinh dưỡng, dễ tiêu hóa như: đậu phụ, trứng gà, bột mì, ngũ cốc hoặc gạo. Nên cho trẻ uống thêm sữa bò, sữa đậu nành hoặc các chế phẩm từ sữa có hàm lượng chất béo thấp, sữa chua cũng rất tốt cho hệ tiêu hóa của trẻ.

Trẻ mắc viêm phế quản thường bị đau họng, mệt mỏi nên rất dễ chán ăn. Do đó, mẹ nên chế biến thức ăn thành dạng lỏng như cháo hoặc súp để trẻ dễ nuốt. Nên cho trẻ ăn thành nhiều bữa nhỏ khác nhau, không nên ép trẻ ăn quá nhiều một lúc, vì cơ thể mệt mỏi, chán ăn sẽ khiến trẻ không ăn được nhiều và dễ bị nôn ói.

Cho trẻ uống nhiều nước lọc hoặc nước trái cây bởi khi bị viêm phế quản cơ thể rất dễ bị mất nước. Đây còn là cách giúp đào thải độc tố và làm giảm tình trạng khô họng hoặc sốt cao ở trẻ.

Bên cạnh đó, khi trẻ bị viêm phế quản, bố mẹ cần cho trẻ kiêng các loại thực phẩm chiên xào nhiều dầu mỡ; thức ăn ngọt, nhiều đường (bánh, kẹo); nước có gas; đồ ăn, thức uống lạnh.

Cách phòng bệnh

Bác sĩ Minh Hải cho biết, viêm phế quản là bệnh lý có khả năng lây lan mạnh thông qua hai con đường: trực tiếp và gián tiếp.

Tiếp xúc trực tiếp với người bị viêm phế quản qua con đường giao tiếp gần, người bệnh ho, hắt hơi… rất dễ lây nhiễm virus cho người đối diện.

Lây lan gián tiếp là hiện tượng người lây lan thông qua việc sử dụng chung đồ dùng, vật dụng cá nhân như khăn mặt, bát, thìa, đũa, cốc chén… với người bệnh. Virus có thể tồn tại, sống vài giờ trên các vật dụng đó và làm tăng nguy cơ lây bệnh giữa các thành viên trong gia đình, bao gồm cả trẻ nhỏ.

Vì thế, mẹ nên rèn cho bé thói quen rửa tay thường xuyên. Ăn uống hợp vệ sinh, tránh nơi nhiễm khuẩn và khói bụi. Không nên cho trẻ nhỏ tiếp xúc với những người đang nhiễm bệnh hoặc những người hay hút thuốc.

Để phòng ngừa viêm phế quản ở trẻ, bố mẹ cần chú ý tạo môi trường sống thoáng mát, sạch sẽ nhằm ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn và nấm mốc. Bên cạnh đó, nên thường xuyên dọn dẹp, vệ sinh nơi ở; giữ tay, chân bé và người trực tiếp chăm sóc bé luôn sạch sẽ.

Hạn chế cho bé ra ngoài nơi công cộng vào thời điểm giao mùa hay tiếp xúc với người có triệu chứng ho, sổ mũi; trẻ ra đường phải được đeo khẩu trang kỹ lưỡng, khi về nhà cần vệ sinh tay chân sạch sẽ.

Cho trẻ uống nhiều nước, tăng cường bổ sung thêm rau xanh, hoa quả và các thực phẩm giàu chất dinh dưỡng trong bữa ăn hàng ngày. Tiêm chủng đầy đủ cho trẻ để phòng tránh nguy cơ mắc một số bệnh lý.